دو نوع مشاهده

1-  مشاهده اشتباه: در این نوع مشاهده، اتصال و چسبیدن بین مشاهده کننده و مشاهده شونده و واکنش احساسی همراه مشاهده، دو ویژگی اصلی هستند. مشاهده کننده و مشاهده شونده هر دو یکی هستند و هر دو در واقع جریان فکر می باشند. در این نوع مشاهده، مشاهده کننده تصور می کند که از موضوع مشاهده جدا و منفک است؛ اما در واقع هر دو یک جریان فکری هستند و کاملاً به هم چسبیده اند! از مشخصات مهم این نوع مشاهده اشتباه، این است که مشاهده کننده که از جنس جریان فکری است، خودش را با موضوع مشاهده یکی کرده است و به آن چسبیده است. برخلاف مشاهده درست در این نوع مشاهده اشتباه، مشاهده کننده چنان غرق موضوع شده است و به آن چسبیده که نمی تواند بدون غرض و بدون خشم یا حرص بدون رد یا قبول و پیش داوری و تعصب موضوع مشاهده را ببیند. در نتیجه مشاهده کننده ضمن به ظاهرمشاهده موضوع، دچار چنان واکنش تندی از خشم یا حرص می شود که خود واکنش دادن از مشاهده اش برجسته تر و مهم تر می شود! و مانند حجاب ضخیمی مانع مشاهده عینی و واقعی می شود. در واقع این مشاهده ذهنی همان آنالیز و تجزیه تحلیل ذهنی بر اساس باورهای اشتباه قبلی است که همراه خشم، حرص، غم و یأس و.. می شود. 2-  مشاهده درست: این نوع مشاهده فاقد دو ویژگی فوق است. از موضع عدم فکر و هوشیاری ورای فکر، جریان فکر و احساس دیده می شود و از غرق شدن و یکی  تصور کردن خود با فکر ممانعت می شود ( و اگر همانند سازی یا این همانی یا یکی تصور کردن اتفاق افتد و "مشاهده" آلوده شود، آن آلودگی هم دیده می شود!). از واکنش خشم یا حرص نسبت به موضوع مورد مشاهده هم خبری نیست ( و اگر از واکنش خبری شود آنهم بیطرفانه دیده می شود!). فکر و احساس همراه آن مانند بیگانه ای در ذهن، با چشم بصیرت دیده می شوند. تفکیک مشاهده کننده ورای فکر از مشاهده شونده به درستی انجام می شود و در نتیجه مانند یک دانشمند علوم تجربی که آزمایشی را بدون غرض و رد و قبول مشاهده می کند، فکر و احساس انگار از بالا و بدون گرایش و تعصب خاصی دیده می شوند:    من چو مرغ اوجم اندیشه مگس کی رسد بر من مگس را دسترس    و از واکنش خشم یا حرص نسبت به موضوع مشاهده؛ با حفظ تعادل ذهن خود داری می گردد.

نظـر (مخصوص دوستان داخل ایران)